Sinh năm 1975 tại xã Nghi Trung, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An, ngay từ khi còn bé, đồng chí Nguyễn Đức Cường đã rất hâm mộ hình ảnh của người chiến sĩ Công an nhân dân. Ngày 26/9/1995, anh chính thức bước vào ngành Công an, đầy vinh quang nhưng cũng không ít hiểm nguy với trọng trách gìn giữ sự bình yên, trật tự, an toàn cho xã hội.
Về công tác tại Phòng Cảnh sát Điều tra tội phạm về ma túy Công an tỉnh Nghệ An, năm 2004. Biết rằng nhiệm vụ rất nặng nề, nguy hiểm, song đồng chí Cường và đồng đội vẫn sẵn sàng đối mặt với những hiểm nguy, gian nan vất vả để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Trong rất nhiều chuyên án và những thành tích của Phòng Cảnh sát điều tra về tội phạm ma túy - Công an tỉnh Nghệ An, phải kể đến sự đóng góp của đồng chí Nguyễn Đức Cường, người đã trực tiếp tham gia nhiều Chuyên án, trong đó không thể không nhắc đến Chuyên án 526L (năm 2010). Tinh thần “Vì nước quên thân, vì dân phục vụ” của người chiến sĩ công an nhân dân đã được thể hiện rõ nét qua hình ảnh Đội trưởng Nguyễn Đức Cường và đồng đội trong chuyên án này.
Đó là một ngày đã để lại dấu ấn không thể quên: Sau nhiều tháng trời âm thầm ròng rã cùng đồng đội trèo đèo, lội sối để khảo sát nắm tình hình về tội phạm ma túy ở vùng biên giới tỉnh Nghệ An, phương án chiến đấu vũ trang đã sẵn sàng, với quyết tâm cao độ, đồng chí Cường và đồng đội bước vào luyện tập thể lực, kỹ năng chiến đấu trên địa bàn rừng núi trong thời gian hơn 3 tháng. Qua thông tin và trinh sát nội tuyến, đã xác định được nhóm đối tượng, chúng thường mang theo 4 khẩu súng gồm 1 AK, 2 cạc bin, 1 khẩu K54 và 1 quả lựu đạn mỏ vịt để chống trả khi sang mua bán trái phép ma túy tại Việt Nam. Rạng sáng 26/5/2010, đội hình 10 người (gồm Đại tá Nguyễn Xuân Thiêm, Trưởng phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy cùng 9 chiến sĩ trẻ của Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy Công an tỉnh Nghệ An) triển khai kế hoạch phá án ngay tại khu vực núi bản Cò Phào, xã Lưu Kiên, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An. Ba tên cầm đầu trong đường dây ma túy đã bị quật ngã, thu 1 quả lựu đạn, 1 súng AK và 2 bánh heroin. Bất ngờ một nhóm đối tượng khác từ trên núi xả súng xuống đội hình nhằm giải thoát đồng bọn. Đại úy Nguyễn Đức Cường, Thượng sĩ Lê Viết Hùng bị trúng đạn khi đang vật lộn với đối tượng (đồng chí Cường bị đạn bắn xuyên qua bụng; đồng chí Hùng bị đạn xuyên cánh tay). Nhưng đồng chí Cường vẫn cắn răng chịu đựng để tước lựu đạn và ghì chặt đối tượng cho đến khi được đồng đội đến hỗ trợ. Đại tá Thiêm phải ra lệnh cho anh Cường nằm xuống và cởi chiếc áo trên người cuốn bịt 2 lỗ đạn xuyên từ hông ra trước ngực anh Cường.
Trận đánh diễn ra ác liệt lúc 3h sáng, giữa rừng sâu, 2 đồng chí Cường và Hùng bị thương rất nặng. Đã lả đi vì mất máu từ vết thương nhưng đồng chí Nguyễn Đức Cường vẫn cố gắng mở mắt quan sát và phát hiện một đối tượng lén lút vứt 2 bánh heroin vào bụi rậm, anh yêu cầu đồng đội nhanh chóng thu giữ trọn vẹn tang vật. Sự kiên cường ấy như liều thuốc kích thích tinh thần, tiếp thêm sức mạnh cho đồng đội vượt qua nguy hiểm, truy bắt đến cùng các đối tượng. Nhờ vậy, Chuyên án 526L đã thành công, bắt giữ 3 đối tượng, thu 1 quả lựu đạn, 2 bánh heroin. Đồng đội đã băng bó vết thương và đưa các đồng chí bị thương đi cấp cứu tại Bệnh viện huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An. Các đồng chí Cường và Hùng đã được cứu thoát khỏi bàn tay của tử thần. Chuyên án 526L kết thúc thắng lợi đã gây được tiếng vang trong tỉnh Nghệ An và trên cả nước, đồng thời là dấu ấn đậm nét trong cuộc chiến đấu với tội phạm ma túy ở vùng biên đầy gian khổ của đồng chí Nguyễn Đức Cường và đồng đội. Những người con ưu tú của Xứ Nghệ không thể ngồi yên khi tội phạm ma túy đang từng ngày, từng giờ đe dọa cuộc sống của những người dân và có thể đe dọa đến tính mạng của chính bản thân mình.
Một tình huống khác, khi trong lần bắt giữ tên tội phạm nguy hiểm Nguyễn Văn Ngọc (xóm 8, xã Nghi Phú, Tp. Vinh), đối tượng có 3 tiền án về tội ma túy, nhiễm HIV. Khi đó, một mình đồng chí Cường vật lộn bắt giữ tên Ngọc. Hắn vùng vẫy, cào cấu rồi cắn vào tay anh, máu chảy nhiều nhưng anh vẫn không chịu buông tha, bởi vì quyết tâm bắt gọn tên trùm nguy hiểm này. Sau đó, anh đã phải uống thuốc phơi nhiễm HIV với nỗi lo đằng đẵng sẽ làm ảnh hưởng tới những người thân yêu, nhất là vợ và con anh.
Đồng chí Nguyễn Đức Cường đón nhận danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân
Sau những thời gian sát cánh cùng đồng đội, trải qua nhiều trận đánh đối mặt với tội phạm ma túy, với không ít trận chiến thập tử nhất sinh, đồng chí Nguyễn Đức Cường đã làm đẹp thêm hình ảnh người chiến sĩ CAND. Tấm gương chiến đấu dũng cảm, không sợ gian khổ, hy sinh của đồng chí đã được các cấp chính quyền địa phương, các ban ngành và nhân dân biểu dương, khen ngợi, đồng đội quý mến, suy tôn. Vinh dự nhất cho anh khi đồng chí Trương Vĩnh Trọng - Ủy viên Bộ chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Phó thủ tướng Chính phủ; đồng chí Thượng tướng Lê Thế Tiệm, Thứ trưởng Bộ Công an; các đồng chí lãnh đạo tỉnh Nghệ An; đại diện các cơ quan, ban, ngành của tỉnh Nghệ An đã đến thăm hỏi, động viên đồng chí Nguyễn Đức Cường khi anh đang điều trị tại Bệnh viện.
Qua những thành tích đã đạt được, đồng chí Nguyễn Đức Cường đã được Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An ký quyết định bổ nhiệm chức vụ Phó Trưởng phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy và đề nghị lãnh đạo Bộ công an thăng cấp hàm từ Đại úy lên Thiếu tá trước niên hạn. Năm 2009, đồng chí Nguyễn Đức Cường được Chủ tịch nước tặng Huân chương Chiến công hạng Ba, 2 lần được nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ (năm 2003, 2011) vì có thành tích đặc biệt xuất sắc trong cuộc chiến phòng chống ma túy, nhiều bằng khen cấp Bộ, ngành, đoàn thể, Trung ương, UBND tỉnh, thành phố… Anh còn là “Chiến sĩ Thi đua toàn lực lượng Công an nhân dân” giai đoạn 2008 - 2010.
Ngày 29/5/2012, đồng chí Nguyễn Đức Cường đã vinh dự được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND.
Hiện nay, trong cương vị mới, nhiệm vụ mới anh vẫn cùng đồng đội sát cánh, chủ động để hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ do cấp trên giao.